คุณแม่มือใหม่ มีความกังวลที่จะต้องเป็นคนอาบน้ำให้ลูก เพราะกังวลเรื่องปวดแผลบ้าง กลัวลูกหล่นมือจมน้ำบ้าง กลัวลูกหนาวบ้าง กังวลสาระพัด
วันนี้มาทำความเข้าใจ เพื่อจะได้มั่นใจในการอาบน้ำให้ลูก และคุณแม่จะพบว่า มันเป็นช่วงเวลาที่พิเศษมีความสุขอย่างบอกไม่ถูกเลยค่ะ
อาบน้ำทารกแรกเกิดวันละกี่ครั้ง
ความถี่ในการอาบน้ำทารกแรกเกิด – 1 เดือน อาบวันละ 1 ครั้ง + เช็ดตัว 1 ครั้ง สระผม 1 ครั้ง หรือตามสภาพอากาศ ฤดูหนาวควรวันละ 1 ครั้งเท่านั้นค่ะอายุมากกว่า 1 เดือน อาบวันละ 2 ครั้ง เช้า + เย็นค่ะ สระผม 1 ครั้งการอาบน้ำสำหรับทารกถือว่าเป็นกิจวัตรประจำวัน เพราะว่าเมืองไทยเป็นเมืองร้อนจึงต้องอาบน้ำทำความสะอาดให้ลูกทุกวัน เพื่อป้องกันผดผื่นคันทั้งหลายที่จะมากล้ำกรายผิวลูก
อุปกรณ์และขั้นตอนการอาบน้ำทารกแรกเกิด
ของใช้ที่คุณแม่ต้องเตรียมให้พร้อม ได้แก่ ผ้าเช็ดตัว สบู่เด็ก แชมพูสระผม น้ำอุ่น ฟองน้ำ สำลี แป้งเด็ก อ่างอาบน้ำ ผ้าอ้อม เสื้อตัวใหม่ แล้วนำทุกอย่างมาไว้ใกล้ๆ มือเพื่อความสะดวก เพราะถ้าอยู่คนเดียวจะได้ไม่ต้องลุกไปมา เตรียมเสร็จแล้วทำตามขั้นตอนนี้ได้เลย
ขั้นตอนการอาบน้ำทารกแรกเกิด
- เริ่มด้วยการทดสอบอุณหภูมิน้ำที่เตรียมไว้โดยใช้ข้อศอกจุ่มน้ำเพื่อทดสอบดูว่าน้ำอุ่นกำลังดีหรือยัง
- ถอดชุดออกห่อตัวด้วยผ้าขนหนู
- เริ่มต้นด้วยการใช้สำลีชุบน้ำอุ่นเช็ดหน้า ตา และหูให้ลูก
- ลำดับต่อไปสระผมให้ลูกโดยใช้มือข้างหนึ่งประคองศีรษะไว้ แล้วใช้แชมพูสระผมเด็กสระผมให้กับลูก
- ใช้ผ้าขนหนูขนนุ่มๆซับผมลูกให้แห้ง จากนั้นแก้ห่อผ้าที่ห่มตัวลูกออก
- ถูสบู่เด็กเช็ดตามง่ามก้น ซอกคอ ซอกแขน ข้อพับต่างๆ ของลูก จากนั้นถูสบู่ให้ทั่วตัว แนะนำให้ใช้มือดีที่สุด หากคุณแม่ต้องการใช้ฟองน้ำควรเป้นฟองน้ำที่นุ่มๆเพราะผิวเด้กบางมากอาจถลอกได้
- นำลูกน้อยลงแช่ในอ่างอาบน้ำอย่างเบาๆช้าๆ อย่าให้ลูกตกใจ แล้ววักน้ำล้างตัวและตามง่ามขา ข้อพับต่างๆ ของลูกให้สะอาด
- สุดท้ายนำลูกขึ้นจากอ่างอาบน้ำ ซับตัวลูกให้แห้งสนิท แล้วทาแป้งตามข้อพับและก้นให้ลูก แต่งสวยตามใจคุณแม่
วันแรกๆ ที่พาลูกกลับบ้าน หากยังไม่มั่นใจว่าจะอาบน้ำให้ลูกได้ ใช้วิธีเช็ดตัวลูกก่อนก็ได้ หรือหากลูกวัยแบเบาะอาบน้ำวันละ 2 ครั้ง เช้าเย็นก็เพียงพอแล้ว สำหรับลูกวัยเริ่มคลานอาจซุกซนจนตัวมอมแมม มือเลอะเทอะ จึงต้องเพิ่มการทำความสะอาดให้ลูกมากขึ้น โดยเฉพาะในช่วงอากาศร้อน อาจจะอาบน้ำให้ลูกเช้า กลางวัน เย็นเลยก็ได้อย่างไรก็ตามอย่าเผลอทิ้งลูกไว้ในอ่างแม้แต่แวบเดียวก็ตาม เพราะน้ำตื้นๆ ก้นกะละมังก็สามารถทำให้ลูกจมน้ำได้ เนื่องจากลูกยังไม่รู้จักช่วยตัวเองเมื่อหน้าคว่ำลงไปในอ่าง
ขั้นตอนหลังการอาบน้ำทารกแรกเกิด
เมื่ออาบน้ำเสร็จเรียบร้อยแล้วขั้นตอนต่อไปคือ การทำความสะอาดส่วนต่างๆ ของร่างกายทารก ตั้งแต่ศีรษะจรดปลายเท่้า ตามนี้ค่ะ
- เช็ดทำความสะอาดตา ใช้สำลีชุบน้ำต้มสุก หรือ 0.9% Normalsaline ซื้อได้ตามร้านขายยาทั่วไป เช็ดขี้ตาจากหัวตาไปหางตา เมื่อเปลี่ยนข้างเช็ดต้องใช้สำลีก้อนใหม่ทุกครั้ง จากนั้นใช้กระดาษชำระหรือผ้านุ่มสะอาดซับให้แห้ง
- เช็ดทำความสะอาดหู เช็ดหูซ้าย-ขวาด้วยสำลีชุบน้ำสะอาด อย่าลืมเปลี่ยนก้อนใหม่ทั้งซ้าย-ขวา เช็ดที่ใบหูด้านนอก (ยังไม่ต้องเข้าไปด้านใน) จากนั้นก็เช็ดด้านหลังใบจมูก อย่าใช้สำลีพันก้านแหย่เข้าในรูจมูกของลูก แต่ถ้าลูกเป็นหวัดมีน้ำมูกอุดตัน ให้ลูกนอนหงายแล้วใช้สำลีพันก้านชุบน้ำสะอาด เช็ดทำความสะอาดรูจมูกให้จนโล่ง ค่อยๆ ทำอย่างเบามือ
- เช็ดทำความสะอาดปาก ใช้ผ้าขนหนูชุบน้ำสะอาดพันรอบนิ้วมือคุณแม่ แล้วค่อยเช็ดเหงือกลูกเบาๆ จนทั่วทั้งปาก จากนั้นใช้ผ้าเช็ดคราบน้ำนม น้ำลายรอบๆ ปาก เมื่อลูกอายุใกล้ๆ ครบหนึ่งขวบฟันเริ่มโผล่แล้ว ก็ใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำแล้วป้ายยาสีฟันของเด็ก ถูรอบๆ ปากแล้วใช้ผ้าสะอาดชุบน้ำเช็ดยาสีฟันออกอีกครั้งหนึ่ง หรือจะให้ลูกบ้วนน้ำล้างปากออกมาเองก็ได้
- เช็ดทำความสะอาดข้อพับ ใต้คาง ด้วยสำลีชุบน้ำสะอาดเช็ดใต้คางแล้วใช้ผ้าซับให้แห้งทันที ไม่ควรประโคมแป้งลงบนคอลูก เพราะแป้งจำนวนมากเกินไปอาจจะหมกหมมแทนที่จะช่วยลดอาการระคายเคืองจะกลาย เป็นต้นเหตุให้ระคายเคืองแทนได้ บริเวณรักแร้ ยกแขนลูกให้สูงขึ้น เช็ดด้วยสำลีชุบน้ำสะอาดแล้วซับให้แห้งบริเวณ นิ้วมือ แบมือลูกแล้วใช้สำลีชุบน้ำสะอาดเช็ดตาม หน้ามือ หลังมือ ซอกนิ้ว แล้วซับให้แห้ง ข้อพับแขนและขา ใช้สำลีชุบน้ำต้มสุกเช็ด แล้วซับให้แห้งเช่นกัน
การทำความสะอาดอวัยวะเพศลูกสาว ใช้สำลีชุบน้ำสะอาดเช็ดจากท้องน้อย เรื่อยไปจนอวัยวะเพศจนถึงทวารหนัก เช็ดจากหน้าไปด้านหลังเสมอ เพื่อป้องกันเชื้อโรคจากทวารหนักจะเข้าสู่ช่องคลอด แล้วไม่ควรเช็ดเข้าไปในช่องคลอดลูก
การทำความสะอาดอวัยวะเพศลูกชาย ใช้สำลีชุบน้ำสะอาดเช็ดจากท้องน้อย เรื่อยไปจนอวัยวะเพศจนถึงทวารหนัก แล้วไม่ต้องพลิกปลายอวัยวะเพศออกมาทำความสะอาด จากนั้นก็ซับให้แห้ง ก่อนใส่ผ้าอ้อม อาจจะทาครีมป้องกันเพื่อป้องกันผดผื่นก่อนก็ได้ แต่ไม่ควรโรยแป้งตรงอวัยวะเพศ ให้ทาบริเวณแก้มก้นและขาหนีบ
ก้น ใช้สำลีชุบน้ำสะอาดเช็ดบริเวณที่เปื้อนปัสสาวะและอุจจาระจนสะอาด ซับให้แห้ง อาจจะปล่อยให้ก้นลูกได้ผึ่งลมสักครู่ ก่อนใส่ผ้าอ้อม
